Κλώντζα Ολγα
Έρημες αποβάθρες, λεωφορεία με ελάχιστους επιβάτες που τις ώρες αιχμής θυμίζουν ημέρες... θερινής ραστώνης και άδεια ταμεία έφερε ο κορωνοϊός στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας.
Έρημες αποβάθρες, λεωφορεία με ελάχιστους επιβάτες που τις ώρες αιχμής θυμίζουν ημέρες…θερινής ραστώνης και άδεια ταμεία έφερε ο κορωνοϊός στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Το πανηγυρικό ρεκόρ του περσινού Μαρτίου που οι εισπράξεις από εισιτήρια και κάρτες ξεπέρασαν το «φράγμα» των 20 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας συνολικά στροφές κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2019, μοιάζει πια μαγική εικόνα. Οι περιορισμοί των μετακινήσεων λόγω πανδημίας βύθισαν κατά την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου τις εισπράξεις από πωλήσεις εισιτηρίων κατά 91%, ευθυγραμμίζοντας την πτώση με αυτήν της επιβατικής κίνησης, που έχει καταποντιστεί στο 10%.
Σε αντίθεση με τις προ κορωνοϊού εκτιμήσεις του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ) για τα έσοδα του Μαρτίου, βάσει της εξαιρετικά καλής πορείας του πρώτου διμήνου του έτους, που ήθελαν τα έσοδα να αυξάνονται κατά 6%, τελικά ο Μάρτιος έκλεισε με συνολικές απώλειες 60%. Δεδομένου ότι κατά τις πρώτες ημέρες οι σταθεροί χρήστες των ΜΜΜ προμηθεύτηκαν κάρτες απεριορίστων διαδρομών, αναμένεται η σχετική χασούρα να αποτυπωθεί στους επόμενους μήνες του έτους.
Το θετικό στοιχείο του μήνα ήταν η αύξηση κατά το εντυπωσιακό 70% των πωλήσεων με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, συνήθεια στην οποία φαίνεται πως «εκπαιδεύεται» το κοινό λόγω της απαραίτησης τήρησης αποστάσεων.
Στοίχημα η ανάκτηση της καλής εικόνας
Τα έσοδα του Ομίλου ΟΑΣΑ από πωλήσεις υπηρεσιών κατέγραψαν, κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2020, διψήφια αύξηση της τάξεως του 13%,. Συγκεκριμένα, ανήλθαν σε 29,6 εκατ. ευρώ έναντι 26,2 εκατ. το αντίστοιχο δίμηνο του 2019. Όπως προκύπτει, την κούρσα «οδήγησαν» τα χρονικά προϊόντα κομίστρου (προπληρωμένες κάρτες), που αυξήθηκαν κατά 24,9% στην ΟΣΥ και κατά 18,6% στη ΣΤΑΣΥ. Αντίστοιχα, κατά το πρώτο δίμηνο, σημειώθηκε αύξηση εσόδων από πωλήσεις εισιτηρίων της τάξεως του 6,1% σε λεωφορεία και τρόλεϋ και του 7,4% σε μετρό, ηλεκτρικό και τραμ, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι.
Η εξασφάλιση περισσότερων οχημάτων και συρμών σε κυκλοφορία και το πρώτο πακέτο βελτιωτικών κινήσεων στο σύστημα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου φάνηκε πως έφεραν αποτελέσματα. Η θετική πορεία όμως κατέρρευσε λόγω κορωνοϊού και εξαρτάται από τον χρόνο και τη διάρκεια της άρσης των περιορισμών στις μετακινήσεις, πότε θα ανακτηθεί. Εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περίπου 4 μήνες από την άρση των πρώτων περιορισμών για να μπουν τα ΜΜΜ σταδιακά σε ρυθμούς κανονικότητας.
Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει στην ανάκτηση του χαμένου εδάφους και το δεύτερο μεγάλο «λίφτινγκ» στο ηλεκτρονικό εισιτήριο που προετοιμάζει ο Οργανισμός. Προβλέπονται η προσθήκη 100 νέων Αυτόματων Μηχανημάτων Έκδοσης Καρτών (ΑΜΕΚ) και νέων εκδοτηρίων της ΟΣΥ με ανανεωμένη εμφάνιση που θα διαθέτουν και Τερματικά Έκδοσης Καρτών (ΤΕΚ).
Πλάνο τριών σταδίων για επιστροφή στην κανονικότητα
Σε πρώτη φάση, μόλις ανάψει από την κυβέρνηση το πράσινο φως για την πρώτη άρση περιοριστικών μέτρων, που όπως μέχρι στιγμής διαφαίνεται θα είναι τον Μάιο, θα γίνουν οι πρώτες κινήσεις επαναφοράς. Τα δρομολόγια λεωφορείων, τρόλεϊ και μέσων σταθερής τροχιάς, κατά τις ώρες αιχμής θα πυκνώσουν σταδιακά σε ορίζοντα διμήνου.
Πλην των αργιών του Πάσχα, που τα δρομολόγια μπήκαν σε πρόγραμμα Δεκαπενταύγουστου, ήδη τα δρομολόγια στις ώρες που το επιβατικό κοινό μετακινείται προς/από την εργασία του, δηλαδή 6-10 το πρωί και 3-6 το απόγευμα, είναι πιο πυκνά. Συνολικά, από τα 1.100 διαθέσιμα λεωφορεία της ΟΣΥ βγαίνουν στον δρόμο καθημερινά εκ περιτροπής 600 για να καλύψουν το συρρικνωμένο ως 50% πρόγραμμα, που όμως ενισχύθηκε με 70 επιπλέον οχήματα το πρωί και 45 το απόγευμα.
Θα ακολουθήσει η σταδιακή μείωση των χρονοαποστάσεων στις ενδιάμεσες ώρες, που ως επί το πλείστον οι μετακινήσεις αφορούν σκοπούς κατανάλωσης ή ψυχαγωγίας. Όπως εκτιμάται, αυτή η φάση θα χρειαστεί περίπου 2-3 μήνες. Στο τρίτο στάδιο, θα επανέλθει το βραδινό πρόγραμμα των ΜΜΜ, όπως και η μεταμεσονύκτια λειτουργία του μετρό και του τραμ την Παρασκευή και το Σάββατο. Για αυτό πάντως υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν 3-4 μήνες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι χρόνοι αποκλείεται να επιταχυνθούν, αλλά αυτό εξαρτάται από τις συνολικές αποφάσεις.
Για τα λεωφορεία της Θεσσαλονίκης, που εν μέσω κορωνοϊού έχουν ενισχυθεί με τα οχήματα των ΚΤΕΛ βάσει της σύμβασης με τον ΟΣΕΘ για την εκχώρηση 25 γραμμών για δύο χρόνια, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περίπου 2 μήνες για την πλήρη επαναφορά των δρομολογίων στην κανονικότητα.
Στήριξη με αύξηση της κρατικής επιδότησης
Παράλληλα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ετοιμάζεται να ενισχύσει τα ταμεία των αστικών συγκοινωνιών με έκτακτη επιδότηση, προκειμένου να καλυφθεί το «κενό» που δημιουργεί η κατάρρευση των εσόδων. Για τα ΜΜΜ της Αθήνας, δεν υπάρχει ευρωπαϊκό εμπόδιο στην κρατική ενίσχυση, ενώ αναμένεται ότι η άμβλυνση γενικά των ευρωπαϊκών κανόνων δεν θα εμποδίσει και την ενίσχυση των λεωφορείων της Θεσσαλονίκης.
Εκτιμάται, με τις ως σήμερα διαμορφωμένες συνθήκες, ότι η τακτική και η έκτακτη επιδότηση των ΜΜΜ της πρωτεύουσας για εφέτος θα φτάσει τα 200 εκατ. ευρώ, όταν για το 2019 ανήλθε συνολικά σε περίπου 170 εκατ. Υπενθυμίζεται ότι για το 2020 έχει ήδη προϋπολογισθεί τακτική επιδότηση, ύψους 102,75 εκατ. ευρώ, που θα κατευθυνθεί εξολοκλήρου στην ΟΣΥ.
Πίστωση…χρόνου για τις προπληρωμένες κάρτες
Αποζημίωση για τον χαμένο χρόνο λόγω κορωνοϊού θα λάβουν με την ανανέωση της κάρτας τους οι κάτοχοι μηνιαίων, 3μηνιαίων, 6μηνιαίων και ετήσιων καρτών απεριορίστων διαδρομών του ΟΑΣΑ. Το δικαίωμα πίστωσης ίσης αξίας, βάσει των ημερών που οι περιορισμοί μετακίνησης επηρέασαν κάθε κάτοχο, θα ενεργοποιηθεί με την αγορά νέας κάρτας ευθύς αμέσως με την έξοδο από τους περιορισμούς.
Η πίστωση θα μπορεί να χρησιμοποιείται είτε για την αγορά προπληρωμένης κάρτας ίδιου τύπου, είτε ετήσιας κάρτας. Ειδικά για τις αγορές ετήσιων καρτών, μετά τη λήξη των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας και ως το τέλος του 2020, χορηγείται επιπλέον έκπτωση 10%. Έκπτωση που αφορά όλους τους χρήστες, και τους νέους, ενώ συνδυάζεται και με την παραπάνω πίστωση. Ο μηχανισμός με τον οποίο θα δίδεται αυτή η αποζημίωση είναι υπό διαμόρφωση, καθώς απαιτούνται ειδικές παρεμβάσεις στο σύστημα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου.