Δωρεάν θα είναι, από τον Απρίλιο του 2020, οι μετακινήσεις με τα λεωφορεία στο Μόνχαϊμ, έπειτα από απόφαση που έλαβε το δημοτικό συμβούλιο της μικρής πόλης των 44.000 κατοίκων που βρίσκεται μεταξύ Κολωνίας και Ντίσελντορφ.
Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, το Μόνχαϊμ καθίσταται πρωτοπόρο στο πεδίο της δωρεάν χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς στο πολυπληθέστερο κρατίδιο της Γερμανίας, τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Η ιδέα δεν είναι βέβαια εντελώς καινούρια. Αντίστοιχο πρόγραμμα δωρεάν μετακινήσεων είχε υλοποιήσει το 1998 και η πόλη Τέμπλιν στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου εκτοξεύοντας σε ελάχιστο χρόνο τον αριθμό των επιβατών.
Η αυξημένη ζήτηση απαιτούσε όμως πολύ μεγαλύτερο αριθμό λεωφορείων, γεγονός που εκτόξευσε με τη σειρά του τις δαπάνες. Το 2003 τερματίστηκε το σχετικό πρόγραμμα με τις τιμές των εισιτηρίων όμως να παραμένουν έκτοτε χαμηλές.
Συγκρατημένος ο δήμαρχος
Στην κοινότητα του Φίχταχ στη Βαυαρία έχει επιστρατευθεί εδώ και λίγο καιρό ένα μικρό λεωφορείο, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως κατόπιν σχετικής κλήσης από ηλικιωμένους για να τους μεταφέρει δωρεάν στο κέντρο του χωριού ή στο νοσοκομείο.
Το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, υλοποιείται στην μικρή πόλη Φάφενχοφεν έξω από το Μόναχο, όπου από τα τέλη του 2018 6 λεωφορεία εξυπηρετούν δωρεάν τους 26.000 κατοίκους.
Ο στόλος του Μόνχαϊμ όπου ελήφθη χθες η σχετική απόφαση αριθμεί 47 λεωφορεία και κατά συνέπεια θα είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα δωρεάν μετακινήσεων στη Γερμανία. Δωρεάν θα είναι και η διαδρομή προς το γειτονικό Λάγκενφελντ ενώ η τιμή του εισιτηρίου προς Ντίσελντορφ μειώνεται στο μισό.
Τι πιθανότητες επιτυχίας έχει όμως το πρόγραμμα αυτό στο Μόνχαϊμ; Θα καταφέρει να πείσει περισσότερους πολίτες να χρησιμοποιούν τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς, συμβάλλοντας έτσι όχι μόνον στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος;
«Το ελπίζουμε», επισημαίνει με περισσή επιφυλακτικότητα ο δήμαρχος της πόλης Ντάνιελ Τσίμερμαν. «Είναι και θέμα ψυχολογίας», όπως εκτιμά. «Το αυτοκίνητο το αγοράζεις άπαξ και δεν σου προκαλεί καταρχήν πρόσθετες δαπάνες, εκτός βέβαια από τη βενζίνη».
Το εισιτήριο για το λεωφορείο, αντίθετα, ξεκινάει από 3 ευρώ και «σε ορισμένους αυτό προκαλεί αναστολές». Πλέον όμως αυτό το κόστος εκπίπτει και ενδεχομένως να οδηγήσει αρκετούς πολίτες στο να χρησιμοποιούν το λεωφορείο, εκτιμά ο δήμαρχος.
Όπως δείχνει σχετική δημοσκόπηση, σήμερα το 55% των κατοίκων του Μόνχαϊμ χρησιμοποιούν για τις μετακινήσεις τους αυτοκίνητο και δίκυκλα και μόλις το 10% τα δημόσια ΜΜΜ. Οι υπόλοιποι μετακινούνται πεζή ή με το ποδήλατο.
«Υπερβολικά πλούσιο» για να αποτύχει
Το ερώτημα όμως εάν το Μόνχαϊμ μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο και για άλλες γερμανικές πόλεις θα πρέπει να απαντηθεί μάλλον αρνητικά διότι η πόλη έχει μια ιδιαιτερότητα. Η μικρή πόλη στις όχθες του Ρήνου θεωρείται ένας μικρός φορολογικός παράδεισος αφού έχει το χαμηλότερο τέλος επιτηδεύματος του κρατιδίου.
Αυτό οδηγεί συνήθως σε υπεραπόδοση εσόδων, με το πλεόνασμα να ανέρχεται πέρσι στα 30 εκατ. ευρώ (ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 400 εκατ. ευρώ).
Η πόλη θα πρέπει να επιδοτήσει τις δωρεάν μετακινήσεις με περίπου 3 εκατ. ευρώ ετησίως για να εξισορροπήσει τις απώλειες εσόδων από τα εισιτήρια. Πρόκειται δηλαδή μόλις για το 1/10 του τελευταίου πλεονάσματος.
Η πόλη θα πρέπει να επιδοτήσει τις δωρεάν μετακινήσεις με περίπου 3 εκατ. ευρώ ετησίως για να εξισορροπήσει τις απώλειες εσόδων από τα εισιτήρια.
Οι δωρεάν μετακινήσεις θα περιοριστούν πιθανότατα και μελλοντικά μόνον σε συγκεκριμένους δήμους και θα είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, εκτιμά ο Σύνδεσμος Συγκοινωνιών της περιοχής Ρήνου-Ρουρ.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του, μόνον στην περιοχή του Ρήνου-Ρουρ που αντιστοιχεί περίπου στο 1/5 της συνολικής έκτασης του κρατιδίου, οι δωρεάν μετακινήσεις θα οδηγούσαν ετησίως σε απώλειες εσόδων ύψους 1,3 δισ. ευρώ. Χρήματα που χρειάζονται για τη λειτουργία των ΜΜΜ αλλά και νέες επενδύσεις.
Αρκετά επιφυλακτικός είναι και ο Σύνδεσμος Γερμανικών Επιχειρήσεων Αστικών Συγκοινωνιών. «Πολλές πόλεις δεν μπορούν να καλύψουν μακροπρόθεσμα τη χρηματοδότηση δωρεάν ΜΜΕ», επισημαίνει εκπρόσωπος του συνδέσμου.