Αλήθεια, ποιος σκέφτηκε οτι πρέπει να μπαίνουν όλοι από την μπροστινή πόρτα;
 |
| Φωτογραφία από το άρθρο «Πέρασα Μερικές Ώρες στο Θρυλικό Λεωφορείο 140» |
Θοδωρής Χονδρόγιαννος
Πρόσφατα πήρα το 550, μια από τις λεωφορειακές γραμμές που εξυπηρετούν την Κηφισίας, για να πάω σπίτι μου από το γραφείο. Η κατάσταση ήταν αυτή που υφίστανται καθημερινά όσοι Αθηναίοι χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας το καλοκαίρι.
Αφού το λεωφορείο έκανε κανένα εικοσάλεπτο να περάσει, λόγω μειωμένων δρομολογίων και θερινού προγράμματος, ο οδηγός μάς ανάγκασε να μπούμε κυριολεκτικά 20 άτομα από την μπροστινή πόρτα, τάχα για να ελέγξει τα εισιτήριά μας.
Αφού ιδρωμένοι από τον καύσωνα παστωθήκαμε σαν σαρδέλες, για τα επόμενα 40 λεπτά, κατά τα οποία διανύσαμε οκτώ χιλιόμετρα, ζήσαμε τις γνωστές απείρου κάλους στιγμές: Ανυπόμονοι τύποι προσπαθούσαν να ανέβουν στο λεωφορείο προτού κατέβουν οι άλλοι, επιβάτες -κυρίως τρίτης ηλικίας- τσακώνονταν με άλλους, επειδή ήθελαν να καθίσουν, αγενείς επιβάτες μιλούσαν δυνατά στο τηλέφωνο λες και πουλήσουν την πραμάτεια τους στη λαϊκή, άλλοι διαπληκτίζονταν για το αν τα παράθυρα θα έπρεπε να είναι κλειστά ή ανοιχτά ενώ δουλεύει ο κλιματισμός, ενοχλητικοί και ανενημέρωτοι πατούσαν τους μισούς επιβάτες, για να φτάσουν μπροστά στον οδηγό και να τον ρωτήσουν σε ποια στάση έπρεπε να κατέβουν, παιδάκια φώναζαν –ούρλιαζαν, για την ακρίβεια-, καθώς οι γονείς τους δεν μπορούσαν να τα ησυχάσουν. Τα λεωφορεία το καλοκαίρι στην Αθήνα σε κάνουν να μισείς τους άλλους και τον εαυτό σου και ξέρεις ότι και οι άλλοι σε μισούν και οριακά δεν γίνεται φονικό μέχρι να φτάσεις στον προορισμό σου. Αν, μάλιστα, έχεις ξεχάσει στο σπίτι και τα ακουστικά ή το βιβλίο που διαβάζεις, τότε προλαβαίνεις και να αυτοκτονήσεις.
Σαν να μην έφταναν αυτά και τα πολλά άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όσοι δεν θέλουμε να φάμε τα λεφτά μας σε αυτοκίνητο ή δίκυκλο, τώρα τελευταία τα ζητήματα στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας έχουν πληθύνει, με πρακτικές που μας κάνουν να νιώθουμε πειραματόζωα.
Η κόλαση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου
Ας καθίσουμε αναπαυτικά και ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Εδώ και δύο σχεδόν χρόνια, ακούμε ότι έρχεται το ηλεκτρονικό εισιτήριο και θα κλείσουν οι μπάρες και επιτέλους θα αντιμετωπιστεί η εισιτηριοδιαφυγή στα μέσα μεταφοράς, κάνοντας εμάς που το πληρώνουμε να νιώθουμε λιγότερο ηλίθιοι. Αφού καθίσαμε για ώρες στις ουρές με απίστευτη χαρτούρα στο χέρι, για να βγάλουμε τη μηνιαία κάρτα, πήραμε το βραβείο του βλάκα, αφού για μήνες οι μπάρες σε αρκετούς σταθμούς παραμένουν ανοιχτές.
Καθημερινή είναι και η ταλαιπωρία στα αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων, αφού πολλά από αυτά δεν δέχονται χρεωστική ή πιστωτική κάρτα ή δεν βγάζουν μειωμένο εισιτήριο ή δεν βγάζουν όλους τους τύπους εισιτηρίων. Για παράδειγμα, πρόσφατα διαπίστωσα ότι στον σταθμό του μετρό στον Κεραμεικό, μόλις ένα εκδοτήριο βγάζει εισιτήριο για τις λεωφορειακές γραμμές του αεροδρομίου, εν μέσω μάλιστα τουριστικής περιόδου.
Τα βάσανά μας δεν τελειώνουν εδώ, μιας που τώρα το επιβατικό κοινό έχει να αντιμετωπίσει άλλη μια φαεινή ιδέα των Οδικών Συγκοινωνιών (ΟΣΥ) και του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΑΣΑ), που σκέφτηκαν να περιορίσουν την εισιτηριοδιαφυγή στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, επιτρέποντας στους επιβάτες την είσοδο μόνο από την μπροστινή πόρτα.
Η μπροστινή πόρτα
Είναι απλώς τρελό να θες να βάζεις μόνο από την μπροστινή πόρτα τους επιβάτες μιας πόλης τεσσάρων εκατομμυρίων, όταν ξέρεις τι επικρατεί από κίνηση στην Αλεξάνδρας, την Πατησίων και τη Βασιλίσσης Σοφίας. Δεν θέλει και πολλή σκέψη, για να συνειδητοποιήσεις το ανεφάρμοστο του παραπάνω μέτρου. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τις λεωφορειακές γραμμές 550 και Α7, που εξυπηρετούν την Κηφισίας, μια από τις σταθερά πιο μποτιλιαρισμένες λεωφόρους της πρωτεύουσας. Εκεί που μέχρι πρόσφατα 20 ή και 30 επιβάτες μπορούσαν να μπουν από μια οποιαδήποτε από τις τέσσερις πόρτες του λεωφορείου, τις τελευταίες ημέρες πολλοί οδηγοί σταματούν δέκα μέτρα πριν από τη στάση, για να κατεβάσουν τους επιβάτες και σταματούν έπειτα εκ νέου, κανονικά στη στάση, για να επιβιβαστούν από μια πόρτα δεκάδες άλλοι. Οι δύο στάσεις αντί για μια και η επιβίβαση δεκάδων επιβατών μόνο από την μπροστινή πόρτα είναι προφανές ότι προκαλεί διπλή ταλαιπωρία και καθυστέρηση. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το μέτρο της εισόδου από την μπροστινή πόρτα εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, η Αθήνα δεν είναι ούτε μια ευρωπαϊκή κωμόπολη 200.000 κατοίκων με περιορισμένους χρήστες των μέσων μαζικής μεταφοράς, ούτε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα τύπου Λονδίνο ή Βερολίνο, όπου η μετακίνηση γίνεται κυρίως με τις ατελείωτες γραμμές μετρό και όχι με τις τρεις (αν βάλουμε και τον Ηλεκτρικό) της Αθήνας.
Η εναλλακτική της εισόδου από την μπροστινή πόρτα για την αντιμετώπιση της εισιτηριοδιαφυγής μάλλον είναι οι ελεγκτές. Ωστόσο, σε άλλη μια ελληνική καινοτομία, το μόνο σημείο με σταθερή παρουσία ελεγκτών είναι ο σταθμός του μετρό στο Σύνταγμα, όπου οι ελεγκτές τσεκάρουν τα ηλεκτρονικά -επαναλαμβάνω, τα ηλεκτρονικά- εισιτήρια που μόλις έχουμε χτυπήσει, για να ανοίξουν οι κλειστές μπάρες. Όλα αυτά τα παράλογα στον κεντρικότερο σταθμό μετρό της πρωτεύουσας.
Στο μέτρο της εισόδου σε λεωφορεία και τρόλεϊ από την μπροστινή πόρτα αντέδρασαν και οι οδηγοί. «Δεν μπήκατε καν στον κόπο να σκεφτείτε ότι απόρροια της απόφασής σας θα είναι η κορύφωση των καθυστερήσεων στα δρομολόγια και επομένως η ταλαιπωρία των επιβατών. Ειδικότερα στις λεωφορειακές γραμμές με αυξημένη επιβατική κίνηση, η κατάσταση θα εκτραχηλιστεί, με επιβάτες αγανακτισμένους να ξεσπούν στους οδηγούς, ενώ η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος αποκτά πλέον μεγαλύτερο ποσοστό πιθανοτήτων. Εμείς. ως εργαζόμενοι που σεβόμαστε τους επιβάτες και στοχεύουμε στην ασφαλή και όσο γίνεται πιο αξιόπιστη συγκοινωνία, δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο τους επιβάτες, δεν θα τους ταλαιπωρήσουμε επειδή το θέλετε εσείς, αλλά ούτε θα μετατραπούμε εμείς οι οδηγοί ξανά σε “πολυμηχανήματα” των προχειροτήτων σας […] Σας καλούμε για την άμεση άρση της απόφαση σας», υπογράμμισε σε επιστολή του προς τον πρόεδρο και τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΑΣΑ το Συνδικάτο Εργαζομένων και Θυγατρικών Εταιρειών ΟΑΣΑ.
Κάποιοι οδηγοί δεν εφάρμοσαν το μέτρο την πρώτη πιλοτική εβδομάδα εφαρμογής του, αφήνοντας τους επιβάτες να μπουν από όποια πόρτα θέλουν. Για να είμαι ειλικρινής, ο κόσμος ήταν τόσος σε μερικές στάσεις που ήταν πραγματικά αδύνατο να εφαρμοστεί χωρίς μεγάλη καθυστέρηση και δυσφορία. Παρόλα αυτά, η διαφωνία των οδηγών προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Χρήστου Σπίρτζη, που εξαπέλυσε επίθεση κατά μερίδας οδηγών, υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχει συνείδηση σε κάποιους στις αστικές συγκοινωνίες» και λέγοντας ότι έχει προτείνει στους οδηγούς την καταβολή επιδόματος, προκειμένου κατά την είσοδο των επιβατών από την μπροστινή πόρτα να ελέγχουν και το εάν επικυρώνουν το εισιτήριο, χωρίς να εξηγεί με ποιο τρόπο θα καταβάλει αυτό το επίδομα, με δεδομένους τους μνημονιακούς περιορισμούς, αλλά και τους μειωμένους πόρους των συγκοινωνιακών εταιρειών.
Το 33% δεν χτυπάει εισιτήριο
Παρά την αστοχία του παραπάνω μέτρου, είναι αλήθεια ότι η εισιτηριοδιαφυγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα, αφού υπολογίζεται ότι το 33% των επιβατών δεν χτυπάει εισιτήριο. Συγκεκριμένα, αν και το ηλεκτρονικό εισιτήριο φαίνεται ότι έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων του ΟΑΣΑ -τα έσοδα του Μαρτίου 2018 ήταν κατά 17% υψηλότερα από εκείνα του αντίστοιχου μήνα το 2017- η εισιτηριοδιαφυγή παραμένει πρόβλημα στις μη σταθερές συγκοινωνίες, αφού εκεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο δεν ανοίγει κάποια κλειστή μπάρα. Πρόσφατη έρευνα του ΟΑΣΑ σε δείγμα 213.000 επιβατών, έδειξε ότι με νόμιμο κόμιστρο μετακινείται με τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ μόλις το 49,5% του επιβατικού κοινού. Το υπόλοιπο 17,5% έχει δικαίωμα δωρεάν μετακίνησης και το 33% είναι παραβάτες.
Ταλαιπωρία στους επιβάτες τις τελευταίες ημέρες έχει προκαλέσει και η διάσταση απόψεων μεταξύ της ΣΤΑΣΥ και των εργαζομένων του μετρό, με φόντο τις επαναλαμβανόμενες στάσεις εργασίας των τελευταίων σε ώρες αιχμής του ωραρίου. Από την πλευρά του, το Σωματείο Ηλεκτροδηγών Αττικό Μετρό υποστηρίζει ότι προχωράει σε συνεχείς κινητοποιήσεις, κάνοντας λόγο για «τραγική κατάσταση από τις ελλείψεις σε ανταλλακτικά συρμών και ηλεκτροδηγούς, που έχουν ως αποτέλεσμα να αγγίζουμε σήμερα το κατώτερο όριο ασφάλειας και ποιότητας στη μετακίνηση των επιβατών». Η αλήθεια είναι ότι πράγματι υπάρχουν ελλείψεις σε προσωπικό, με αποτέλεσμα τα κενά να καλύπτονται σήμερα με υπερωρίες από τους υπάρχοντες εργαζόμενους. Από την άλλη, η ΣΤΑΣΥ υποστηρίζει ότι το μπαράζ στάσεων εργασίας δεν λύνει το πρόβλημα και το μόνο που καταφέρνει είναι να δημιουργεί προβλήματα στους επιβάτες. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η διοίκηση των σταθερών συγκοινωνιών πρόκειται να κρατήσει πιο σκληρή στάση απέναντι στις προσεχείς κινητοποιήσεις και «θα προχωρήσει στην αξιοποίηση κάθε ένδικου μέσου, προκειμένου να σταματήσει η ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού».
Παρόλα αυτά, οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι ένα πρόβλημα που μάλλον αναγνωρίζει και η ΣΤΑΣΥ. Καθώς λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων δεν μπορούν να γίνουν προσλήψεις, η διοίκηση των σταθερών συγκοινωνιών έχει αποφασίσει να προχωρήσει στην εκπαίδευση προσωπικού από άλλες ειδικότητες, ώστε να εκπαιδευτούν και να ενταχθούν στο δυναμικό των οδηγών. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ ζήτησε και αναμένει την έγκριση για την αύξηση του ορίου ηλικίας των οδηγών στα 45, ώστε να διευρύνει τη δεξαμενή από την οποία θα αντλήσει νέους οδηγούς.
Την ώρα που οι επιβάτες μάλλον είμαστε έρμαιο πειραματισμών, ας είμαστε αλληλέγγυοι μεταξύ μας και ας δείξουμε ευγένεια, υπομονή και κυρίως, αυξημένη χρήση αποσμητικού, όταν παίρνουμε τα μέσα μεταφοράς, μπας και βγει και αυτό το καλοκαίρι.