Του Αργύρη Παπαστάθη
Σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας μεγάλων ΔΕΚΟ έρχονται από το φθινόπωρο, καθώς μέσα στο καλοκαίρι θα οριστεί το διοικητικό συμβούλιο της αρμόδιας υπομονάδας του Υπερταμείου, της Εταιρείας Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ), η οποία θα ελέγχει στο εξής τις συμμετοχές του Δημοσίου σε ΕΛ.ΤΑ., ΟΑΣΑ, ΔΕΗ και 17 ακόμη εταιρείες.
Με βάση τον νόμο που έχει ήδη ψηφιστεί, από τον Οκτώβριο και παράλληλα με την τρίτη αξιολόγηση θα αρχίσει το ξεσκαρτάρισμα των διοικήσεων, ιδίως στις ελλειμματικές ΔΕΚΟ και εκεί όπου έχουν τοποθετηθεί κομματικές επιλογές χωρίς να πληρούν βασικά κριτήρια αξιολόγησης.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τον νόμο που έχει ήδη ψηφίσει η κυβέρνηση από το 2016 οι θεσμοί έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στο Εποπτικό Συμβούλιο του Υπερταμείου (τρία από τα πέντε μέλη είναι Ευρωπαίοι), πρόεδρος του οποίου είναι ο Γάλλος Ζακ Λε Παπ. Η αξιολόγηση θα αφορά όλες τις διοικήσεις και με βάση το αποτέλεσμά της θα αρχίσει άμεσα η αλλαγή του τρόπου διακυβέρνησης των ΔΕΚΟ «ώστε να αξιοποιείται ορθολογικά μέχρι και το τελευταίο λεπτό του ευρώ», όπως λένε αρμόδια στελέχη.
Τρόπος για παράκαμψη των αλλαγών αυτών δεν φαίνεται να υπάρχει -αν η κυβέρνηση θέλει να κλείσει την αξιολόγηση- παρά τις έντονες αντιδράσεις που ήδη σημειώνονται από τα αρμόδια υπουργεία βλέποντας ότι χάνουν τον έλεγχο. Μία από τις πρώτες κινήσεις θα είναι η εφαρμογή των κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης με βάση τις συστάσεις του ΟΟΣΑ και η καθιέρωση ενός κοινού πλαισίου χρηματοοικονομικών αναφορών, το οποίο θα αντικαστήσει το κατακερματισμένο καθεστώς που ισχύει σήμερα.
Οι πρώτες σκέψεις
Διαφορετική αντιμετώπιση θα έχουν οι ΔΕΚΟ που δεν χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό και έχουν κερδοφορία και διαφορετική οι ζημιογόνες. Στις πρώτες θα εφαρμοστεί ένα business plan που θα αυξάνει την αξία τους, ενώ στις δεύτερες θα ενεργοποιηθούν πλάνα βιωσιμότητας και ανακατανομής των λειτουργιών τους.
Οι μονάδες στις οποίες δίνει ιδιαίτερη έμφαση το Υπερταμείο, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, είναι οι εξής:
■ Στα ΕΛ.ΤΑ. αναζητείται τρόπος να περιοριστούν οι υψηλές ζημίες και να εκσυγχρονιστεί η λειτουργία τους. Προς αυτή την κατεύθυνση αναζητείται η δυνατότητα αξιοποίησης του δικτύου τους και για άλλες λειτουργίες όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. Ανάμεσα στις σκέψεις που υπάρχουν είναι η επέκτασή τους στις υπηρεσίες τηλεφωνίας -πέραν της ενέργειας- και η ενίσχυση των ταχυμεταφορών.
■ Στις αστικές συγκοινωνίες και στο μετρό βέβαιη πρέπει να θεωρείται η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου με στόχο την αντιμετώπιση της οικονομικής αιμορραγίας από το φαινόμενο της εισιτηριοδιαφυγής. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή του συστήματος με τις ανοιγόμενες μπάρες που υπάρχει στους περισσότερους σταθμούς του μετρό στη Βόρεια Ευρώπη πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Επίσης, κομβικής σημασίας θεωρείται η εξάπλωση της τηλεματικής για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών που μετακινούνται με λεωφορεία.
■ Για το κουβάρι της ΔΕΗ, ο πρώτος λόγος για την πώληση λιγνιτικών ή υδροηλεκτρικών μονάδων ανήκει στην Κομισιόν και τις αρμόδιες υπηρεσίες ανταγωνισμού που θα συζητήσουν το θέμα με την κυβέρνηση. Επομένως, οι θεσμοί θα έχουν τον πρώτο λόγο για την υποχρέωση της εταιρείας να μειώσει το μερίδιο αγοράς κάτω από το 50% έως το 2020. Το ζήτημα όμως που απασχολεί ήδη το Υπερταμείο είναι οι απλήρωτοι λογαριασμοί, καθώς επιχειρήσεις και νοικοκυριά χρωστούν στη ΔΕΗ πάνω από 2,2 δισ. ευρώ!
Υπενθυμίζεται ότι το ποσοστό της Επιχείρησης που θα ελέγχει το Υπερταμείο είναι 34%, καθώς το 17% παραμένει στο το ΤΑΙΠΕΔ και οδεύει προς πώληση. Εκτός από τα ΕΛ.ΤΑ., τον ΟΑΣΑ και το 34% της ΔΕΗ, το Υπερταμείο θα ελέγχει επίσης το 51% της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ καθώς και την Αττικό Μετρό. Στη σχετική λίστα προστέθηκαν ακόμη ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (το ποσοστό του Δημοσίου είναι 25%), οι Ελληνικές Αλυκές, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ (35%), η Διώρυγα Κορίνθου, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, η ΔΕΘ-Helexpo, τα Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών (KAE) και η ΕΛΒΟ.