Συντάκτης: Χαρά Τζαναβάρα
Με παρεμβάσεις σε τρεις τομείς θα
επιχειρήσει να αλλάξει την εικόνα των δημόσιων συγκοινωνιών στην πρωτεύουσα η
διοίκηση του ΟΑΣΑ, η οποία πριν από περίπου εννέα μήνες παρέλαβε, μαζί με τα καθήκοντά
της, μια κοινωνική «ωρολογιακή βόμβα»: στόλος οχημάτων που έχει να ανανεωθεί
από το 2004, μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό, μείωση του μεταφορικού έργου πάνω
από 30%, τεράστια «φέσια» σε προμηθευτές που μόνο στον φορέα των
λεωφορείων-τρόλεϊ έφταναν τα 90 εκατ. ευρώ, αλλά και σημαντικά κονδύλια για
στρατιές συμβούλων.
Το μετρό, το τραμ και ο
Ηλεκτρικός κατά γενική ομολογία παρέχουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, αλλά το
δίκτυό τους φτάνει μόνον τα 109,6 χλμ. και δεν καλύπτει πολλές πυκνοδομημένες
περιοχές της πρωτεύουσας, όπως η Κυψέλη, το Παγκράτι και το Γαλάτσι.
Η εικόνα αλλάζει στο δίκτυο των
λεωφορείων, που ξεπερνά τα 5.000 χλμ. και αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του δικτύου.
Ο στόλος, μαζί με τα τρόλεϊ,
αριθμεί 2.405 οχήματα από τα οποία χαρακτηρίζονται ενεργά τα 2.108. Σε
καθημερινή βάση όμως κυκλοφορούν περίπου 1.195, όταν απαιτούνται τουλάχιστον
1.275 για να καλυφθούν τα προγραμματισμένα δρομολόγια.
Στην πράξη μάλιστα μπορεί να
κυκλοφορούν λιγότερα, γιατί οι μηχανικές βλάβες είναι συχνές στα γερασμένα
οχήματα, με αποτέλεσμα να ακυρώνονται και άλλα δρομολόγια, ενώ οι επιβάτες
ταλαιπωρούνται στις στάσεις...
«Στηριζόμαστε στους εργαζομένους,
που με την προσφορά τους κρατάνε όρθιες τις συγκοινωνίες», δήλωσε στην
«Εφ.Συν.» ο Τάσος Ταστάνης, πρόεδρος του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών.
Η νέα διοίκηση έχει ήδη
συγκροτήσει ομάδες εργασίας που εκπονούν σχέδιο για την καλύτερη οργάνωση των
δύο εταιρειών παροχής συγκοινωνιακού έργου, της ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ) και
της ΣΤΑΣΥ (μετρό, Ηλεκτρικός και τραμ).
Οι δύο φορείς εξυπηρετούν σε
καθημερινή βάση πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες οι οποίοι πραγματοποιούν
περίπου 2,5 εκατ. μετακινήσεις. «Εχουμε μεγάλες ελλείψεις σε μάχιμες θέσεις
οδηγών λεωφορείων», παραδέχεται ο κ. Ταστάνης, αλλά σπεύδει να προσθέσει ότι
έχουν να γίνουν προσλήψεις σε αυτόν τον τομέα από το 2007 και να παρατηρήσει
ότι «η δουλειά στο τιμόνι είναι πολύ σκληρή και γίνεται ακόμα πιο δύσκολη για
κάποιον που έχει συμπληρώσει 25 χρόνια σε αυτή τη θέση».
Με αφορμή τις πληροφορίες για
ιδιωτικοποίηση των συγκοινωνιών της πρωτεύουσας, που εντάθηκαν λόγω της
επικείμενης μεταφοράς τους στο υπό σύσταση υπερταμείο, ο πρόεδρος του ΟΑΣΑ
διαβεβαιώνει:
«Οσο είμαστε στη διοίκηση αυτών
των εταιρειών, δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο και μιλάω εξ ονόματος όλων των
διοικήσεων στις συγκοινωνίες, αλλά και της κυβέρνησης».
Για όσους όψιμα ανακάλυψαν τα
οικονομικά ελλείμματα των αστικών συγκοινωνιών, είναι κατηγορηματικός: «Οι
συγκοινωνίες αποτελούν κοινωνική παροχή και γι’ αυτό επιδοτούνται, ακόμη και
όταν προσφέρονται από ιδιώτες».
Πέρα από τις επιδοτήσεις στον
ιδιωτικό ΟΑΣΘ, που με αποφάσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων είναι δυσανάλογα
υψηλές σε σχέση με το συγκοινωνιακό έργο που παρέχουν στους πολίτες της
Θεσσαλονίκης, ο Τάσος Ταστάνης μάς αποκάλυψε ότι σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. η
κρατική ενίσχυση κυμαίνεται στο 55-60%, ενώ στην Αθήνα είναι γύρω στο 40% μετά
τις μειώσεις που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια των Μνημονίων.
Οι έλεγχοι
Δύο είναι οι τομείς όπου στρέφουν
τα βέλη τους οι όψιμοι... ανησυχούντες για τις δημόσιες συγκοινωνίες. Ο πρώτος
αφορά τους ελέγχους στα εισιτήρια, που έχουν μειωθεί κυρίως στα λεωφορεία όπου
είχαν ανατεθεί στους λεγόμενους «εθελοντές», οι οποίοι είχαν εξελιχθεί σε
κεφαλοκυνηγούς γιατί πληρώνονταν με ποσοστά επί των προστίμων που βεβαίωναν.
Αυτό το ανορθόδοξο κίνητρο
οδήγησε σε κακές πρακτικές εκ μέρους των ελεγκτών σε βάρος του επιβατικού κοινού,
αλλά και σε οικονομικές ατασθαλίες που έχουν αποκαλυφθεί και έχουν παραπεμφθεί
στη Δικαιοσύνη.
Ο δεύτερος τομέας είναι η δωρεάν
μετακίνηση των ανέργων που διαθέτουν τη σχετική κάρτα του ΟΑΕΔ. Πρόκειται για
ένα μέτρο κοινωνικής ευαισθησίας, που είχαν από χρόνια προτείνει και οι
συγκοινωνιολόγοι.
Το κόστος, που δεν είναι εύκολο
να υπολογιστεί, προβλέπεται να καλυφθεί από το γενικότερο πρόγραμμα της
κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της φτώχειας, αλλά έως τώρα δεν έχει υπογραφεί
η σύμβαση με το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας.
Οι οφειλές του Δημοσίου για τη
μεταφορά ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού, που σωστά ισχύει από δεκαετίες,
υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 130 εκατ. ευρώ. Μόνον τα υπουργεία Παιδείας και
Εθνικής Αμυνας έχουν υπογράψει συμβάσεις για τη σταδιακή εξόφληση συσσωρευμένων
λογαριασμών για μειωμένα εισιτήρια σε μαθητές, φοιτητές και ενστόλους.
1 Τις «έξυπνες» στάσεις, που
καλύπτουν 1.000 επιλεγμένα σημεία, ενώ το δίκτυο των λεωφορείων και τρόλεϊ
διαθέτει πάνω από 4.500. Το σύστημα τέθηκε σε λειτουργία από τον Απρίλιο, αλλά
δεν είχε πρόβλεψη για δοκιμαστική περίοδο και γι’ αυτό διορθώνεται για να
εξυπηρετεί καλύτερα τον επιβάτη, ενώ γίνεται προσπάθεια να επεκταθεί και σε
άλλες 500 στάσεις.
Η τηλεματική έχει όμως και μια
άλλη hi tech πλευρά, αφού λειτουργεί από καιρό το σύστημα ενημέρωσης μέσω του
κινητού.
Μέσα από μια εφαρμογή, ο
ενδιαφερόμενος πληροφορείται, σε πραγματικό χρόνο και για το σύνολο των στάσεων
του δικτύου, τη θέση του λεωφορείου ή του τρόλεϊ που τον ενδιαφέρει.
Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 100.000 επιβάτες κάνουν χρήση του
ηλεκτρονικού συστήματος που λιγοστεύει την αναμονή στις στάσεις.
2 Το ηλεκτρονικό εισιτήριο, που
θα αντικαταστήσει τα χάρτινα. Θα τροφοδοτείται με μονάδες και θα λειτουργεί
όπως μια χρεωστική κάρτα.
Στις αρχές του 2017 θα εφαρμοστεί
σε λεωφορεία και τρόλεϊ, με στόχο να επεκταθεί σε ένα εξάμηνο και στα υπόλοιπα
μέσα μεταφοράς.
Οι αρμόδιοι του ΟΑΣΑ εκτιμούν ότι
σε έναν χρόνο με αυτά τα δύο μέτρα θα έχουν την πραγματική εικόνα για τις
ανάγκες του επιβατικού κοινού.
Ο αρμόδιος υπουργός Χρήστος
Σπίρτζης έχει προαναγγείλει δικαιότερο εισιτήριο, με βάση τη διαδρομή που κάνει
ο επιβάτης, ενώ επί τάπητος βρίσκεται και η αναδιάρθρωση των συγκοινωνιών.
Με τα στοιχεία που θα
συγκεντρωθούν θα επανεξεταστούν η πυκνότητα αλλά και οι νέες διαδρομές των
λεωφορείων και τρόλεϊ, που θα «κουμπώνουν» σε επιλεγμένες στάσεις του μετρό και
του Ηλεκτρικού, αλλά θα διατηρηθούν και οι περισσότερες γραμμές κορμού.
Αναδιοργάνωση
Ο τρίτος παράγοντας είναι η
αναδιοργάνωση. Ο πρόεδρος του ΟΑΣΑ μάς μίλησε για την ομιλική λειτουργία των
φορέων στις δημόσιες συγκοινωνίες της πρωτεύουσας, που θα επιτύχει οικονομίες
κλίμακας και θα βοηθήσει στη σταδιακή εξάλειψη των ελλειμμάτων.
Μας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι
διάφορες υπηρεσίες του ΟΑΣΑ στεγάζονται σε τέσσερα ιδιωτικά κτίρια γύρω από την
περιοχή του Μουσείου και πληρώνουν 3.000 ευρώ τον μήνα μόνο για ενοίκια, όταν
στην Ομόνοια ένα μεγάλο μέρος του κτιρίου της ΣΤΑΣΥ, το οποίο ανήκει στο
Δημόσιο, χρησιμοποιείται για να φυλάσσονται τα αρχεία του φορέα!
«Στοίχημά μας είναι να βάλουμε
τέρμα στον κατήφορο της απαξίωσης και να αποκαταστήσουμε την εικόνα των
δημόσιων συγκοινωνιών στο επιβατικό κοινό, κυρίως στα κοινωνικά στρώματα που
βιώνουν σκληρότερα τα αποτελέσματα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης»,
τονίζει ο Τάσος Ταστάνης και προσθέτει:
«Θέλουμε οι πολίτες της Αθήνας να
κινούνται με τα δημόσια μέσα μεταφοράς από επιλογή και όχι μόνον από ανάγκη».